E!Gen reG!e werkt. Voor iedereen.
Via deze nieuwsbrief delen we informatie en ervaringen over aanpak ondersteuning naar e!Gen reG!e.
Vragen, opmerkingen, aanvullingen en/of suggesties? Deel ze via eigenregie@alkmaar.nl.
Nieuwsbrief voorjaar 2023lf
De aanpak e!Gen reG!e richt zich op het stellen van de juiste vragen, zodat mensen met een ondersteuningsvraag over zorg, welzijn en gezondheid beter kunnen aangeven wat ze zelf willen en van anderen nodig hebben. Dat geeft vertrouwen, meer zingeving en verhoogt de kwaliteit van leven. Want je kunt veel zelf, maar staat niet alleen.
Margit de Jong, programmamanager:
"Door eigen regie te verlenen, voelt de ander zich gezien, gehoord en geholpen. Eigen regie nemen geeft vertrouwen."
Mogelijkheden aanreiken is ook ondersteuning bieden
De aanpak Eigen Regie is een waardengestuurde aanpak, gericht op een functionele communicatie: het 'goede gesprek'. Geheel in lijn daarmee, heb ik de afgelopen maanden ook heel wat 'goede gesprekken' gevoerd, om mensen te vragen wat zij nodig hebben om eigen regie toe te kunnen passen in hun werk en welke volgende stap zij daarin wilden zetten. Waardevolle input kwam onder andere van de vele enthousiaste aanwezigen bij de inspiratiesessie die we organiseerden met SPOT Artiance. Zo enthousiast, dat we moeite moesten doen om elkaar te verstaan, maar gelukkig werden er ook heel veel ideeën en tips opgeschreven. Een impressie vindt u verderop in deze nieuwsbrief.
Meer dan een werkwijze Hoe meer mensen ik spreek over het nemen en verlenen van eigen regie, hoe meer ik me realiseer: dit is meer dan een werkwijze. Werken vanuit Eigen Regie vraagt van professionals bewust te zijn wat, hoe en waarom je iets vraagt, doet en laat. En dat is geen automatische piloot. Het vraagt om breed en anders te kijken, denken en handelen. En vooral ook: minder te focussen op het probleem en de oplossing op korte termijn en meer op de feiten en mogelijkheden. Dit las ik ook terug in een casus van het welbekende 'Omdenken'; hieronder hebben we een samenvatting daarvan opgenomen.
Eigen regie in ons DNA Hoe mooi zou het zijn als nog meer mensen ervaren dat het helpen of ondersteunen van een ander, niet hoeft te betekenen dat je ook gelijk iets voor een ander oplost. Dat je ook dienstbaar kunt zijn door goed te luisteren en de juiste vragen te stellen, en daarmee de ander uitnodigt en aanmoedigt na te denken over mogelijkheden om zelf de regie te houden of herpakken. Zodat die ander zich gehoord en in veel gevallen ook geholpen voelt. We zijn goed op weg om dat doel te bereiken. Eigen Regie in ons DNA, hoe klinkt dat als ambitie?
e!Gen reG!e: ik werk ermee
Wat betekent de aanpak e!Gen reG!e in de praktijk? Iedere editie stellen we één vraag centraal.
Voor wie is dit een probleem?
Het gedachtegoed van 'Omdenken' komt goed van pas om de aanpak 'Eigen Regie' in de praktijk te brengen. Omdenken is een manier van denken en doen, waarmee je van een probleem een mogelijkheid maakt. Bij Omdenken kijk je naar de werkelijkheid zoals die is en onderzoek je wat je daarmee zou kunnen doen.
Volgens de theorie van het Omdenken zijn er vier manieren om met een probleem om te gaan: oplossen, loslaten, waarnemen en omdenken. In de omdenkmatrix komen ze samen en kun je zien hoe ze in verband staan met de feiten en onze verwachtingen.
Casus: meneer met Alzheimer wil niet slapen. Aanpak: probleem laten verdwijnen door 'loslaten'.
Omdenk-medewerker Carola vertelt: "Laatst heb ik een casus begeleid waar een meneer met Alzheimer 's nachts regelmatig uit bed kwam. Aangekleed en geschoren. Meneer had de beleving dat het dag was. De nachtdienst was vooral met meneer bezig, het kostte hen veel tijd. En tijd in de zorg, tja, dat is een dingetje. Er moest iets gebeuren want dit kon niet langer zo! Meneer moest slaapmedicatie krijgen die wél werkte. Mij werd gevraagd de casus te onderzoeken.
Lang verhaal kort: ik kon het probleem laten verdwijnen door het advies te geven om het los te laten. Ik onderzocht de feiten en de verwachtingen van de nachtdienst. Zonder die verwachtingen bleken de feiten helemaal geen probleem te zijn. Zodra de nachtdienst hun verwachting los liet dat meneer 's nachts hoort te slapen, was het probleem verdwenen."
Impressie: inspiratiesessie en netwerkbijeenkomst met SPOT Artiance
Een netwerk- en inspiratiebijeenkomst over het versterken van eigen regie bij jongeren
Het nemen en verlenen van eigen regie wordt breed toegepast. En we zien dat er partners zijn die ook een aanpak uitdragen met dezelfde uitgangspunten. Om onderling verbinding te maken, organiseren we een aantal keer per jaar inspiratiesessies. Deze keer in samenwerking met SPOT Artiance, een initiatief van Artiance Centrum voor de Kunsten en GGZ NHN divisie Jeugd & Gezin: een creatieve werkplaats waar jongeren zichzelf in een veilige omgeving durven te ontwikkelen.
Ruim vijftig geïnteresseerden kwamen begin maart bijeen in de Prinsenzaal van het Alkmaarse stadhuis, om zich te laten informeren en elkaar te inspireren. Na een luistermoment om te ervaren hoe het voelt om als jongere de drempel over te stappen om ondersteuning te zoeken, vertelden een aantal deelnemers (SPOT-ers) over de beleving en het effect van eigen regie. Het belang van intrinsieke motivatie, oordeel-loos luisteren, een veilige plek, erkenning en herkenning genoemd, maar bovenal: samen spelen. Maar ook hiervoor geldt: ervaren is beter dan aanhoren. En dus werden de aanwezigen uitgedaagd om mee te doen aan een interactieve opdracht: samen vrij bewegen terwijl je verbinding houdt door een potlood tussen ieders wijsvinger te klemmen.
De oefening werd afgesloten door een prachtige 'spoken word' samenvatting. Vervolgens werden ieders kijk op eigen regie opgehaald aan de hand van vijf vragen. Hiernaast en -onder een impressie van de vragen en de opgehaalde input:
Genoemde samenwerkingsmogelijkheden:
Parlan, GroeiMee, Kopzorg, De Hoofdzaak, MEE & de Wering (Werkwinkel, JoGG, Team Jong), Het Ontwikkelteam & LifeSkills Academy (voor 16-27 jarigen), Artiance, De Letterbak (Stadsfabriek), Team Oost Jeugd & Gezin, Wijkcentra, Gebiedsteam Noord, GGZ-NHN, St. Groei Mee, Combi Sport, Samenwerkingsverband Noord-Kennemerland.
Wat is er nodig om eigen regie te nemen?
- Weten dat niet alles maakbaar is, weten/doen wat binnen de/je mogelijkheden ligt.
- Creatief zijn, dat is onze kern: Wat zijn de dingen waar je echt blij van wordt?
- Buiten de gebaande paden mogen denken.
- Met alle mensen om je heen die van je houden en de professionals / hulpverleners SAMEN een plan maken.
- Dat het anders mag, lef en steun.
Wat is er nodig om eigen regie te verlenen?
- Eigen ideeën over wat zou moeten loslaten.
- Vooral niet in de reddersrol schieten.
- Loslaten van verwachtingen en je eigen ideeën, over hoe het zou moeten.
- Oordeel-loos zijn.
- Uitgaan van eigen kracht.
- Vertrouwen en nieuwsgierigheid.
- Regeldrift en verantwoordingsdruk afschaffen.
- Commitment vanuit de organisatie.
Hoe dragen kunst en eigen regie bij aan herstel?
- Nieuwe weg en andere blik.
- Dingen oplossen in een ander decor dan waar problemen zijn ontstaan.
- Vormgeven aan datgene waar je geen woorden voor kunt vinden.
- Ruimte maken om dingen meer te laten stromen.
- Leren omgaan met teleurstellingen. Oefening baart kunst.
- Heling zit vaak in het creatieve proces.
- Leren, en vooral: durven kijken naar jezelf
- Nieuwe talenten ontdekken
En last but not least: SPELEN, PLEZIER MAKEN, LACHEN!
Kijktip:
NPO Pointer: 'De geestelijke gezondheidszorg moet op de schop'. Aandachtspunten in deze documentaire zijn vergelijkbaar met dit van de aanpak Eigen Regie; de vragen: Wat wil jij? & Wat heb jij nodig?
Klik op de afbeelding om de aflevering terug te kijken (25 min):
Ervaringsdeskundige Josseline Tolhoek, HerstelTalent: "Ik wilde niet langer afhankelijk zijn van medicijnen. Ik wilde mijn gevoel terug. Maar dan had ik wel iemand nodig die naast me stond."
Hoogleraar Psychiatrie Jim van Os: "Geef de ander hulp bij het léven, en hulp om weer perspectief te krijgen. Om op zichzelf te leren vertrouwen, nadat iemand uit de bocht is gevlogen."
"Hoe je eigen regie toepast? Stel de vraag die niemand durft te stellen.
Mensen geven je snel adviezen omdat ze dingen voor je invullen of omdat ze je willen beschermen. Goed bedoeld, maar daar schiet je niks mee op (...).
Als mensen je altijd helpen, raak je eraan gewend. Dan weet je niet meer hoe je het zelf kan doen. Maar als niemand je helpt, dan denk je dat je alles alleen moet doen en vraag je niet om hulp. Ergens in het midden ligt de oplossing. ”
Sylvia Groen, ervaringsdeskundige
"Naar elkaar luisteren en emoties de ruimte geven is belangrijk. Je bent nooit alleen, maar af en toe wel eenzaam."
Praten over zijn ziekte heeft René geholpen. Of eigenlijk: zijn focus op gezondheid. En dat is meer dan het niet-ziek zijn. Hij vertelt: "Gezondheid is zoveel meer dan fysiek. Ik heb veel aan ‘t Praethuys en aan het model ‘Positieve gezondheid’ van voormalig huisarts Machteld Huber. Daarmee bepaal je voor jezelf hoe je ‘scoort’ op verschillende gebieden. Niet alleen hoe je je lichamelijk voelt, maar bijvoorbeeld ook op je levenslust, hoe je woont, of je steun van je gezin en anderen ervaart, erbij hoort en nog zinvolle dingen kunt doen. Je bepaalt zelf op welk vlak je een stapje wilt zetten en wat je daarvoor moet doen. Dat versterkt het gevoel van eigen regie. Naast meebeslissen over de behandelingen is ‘meedoen’ voor mij belangrijk."
René Landman, ervaringsdeskundige
Artikelen in Stadskrant: eigen regie vanuit het perspectief van inwoners
In iedere Stadskrant vertelt een inwoner van Alkmaar waarom eigen regie werkt, via zogenoemde ervaringsverhalen. Klik op de afbeelding hieronder voor de (leesbare) pdf. De ervaringsverhalen staan steeds op pagina 4.
De aanpak e!Gen reG!e heeft raakvlakken met andere initiatieven in Alkmaar. Inspireer elkaar. Deel deze nieuwsbrief met anderen via onderstaande link: